Hướng dẫn chăm sóc sức khỏe tại nhà cho bệnh nhân (phần 2)

Trong phần 2 của Hướng dẫn chăm sóc sức khỏe tại nhà cho bệnh nhân chúng ta sẽ tìm hiểu các quy tắc khi di chuyển bệnh nhân, vệ sinh cá nhân việc tắm cho người bệnh, và một số hoạt động khác. Đây là những nguyên tắc mang tính cơ bản và dễ hiểu nhất với tất cả mọi người. Tuy nhiên, từng trường hợp bệnh nhân khác nhau sẽ có những hướng dẫn chi tiết hơn từ phía các bác sĩ.

4. Di chuyển

Di chuyển người bệnh không đúng cách sẽ gây ra những chấn thương cho người bệnh và cả người chăm sóc. Đặc biệt với những người bệnh là trẻ em hay người cao tuổi thì da và các khớp dễ bị tổn thương nên các chấn thương càng dễ xảy ra.

Các nguyên tắc khi nâng người bệnh để di chuyển

- Vị trí người được nâng và người chăm sóc cùng một mặt phẳng càng tốt.
- Tầm cao lý tưởng của người bệnh khi nâng lên là ngang tầm đầu ngón tay giữa của người chăm sóc để thả dọc xuôi theo thân người chăm sóc.
- Người chăm sóc phải đứng ở tư thế đứng có thể vận dụng tất cả các cơ của mình.
- Cân nặng của người bệnh không vượt quá 35% cân nặng của người chăm sóc.
- Cầng giải thích cho người bệnh các bước tiến hành để người bệnh dễ hợp tác.
- Theo dõi sắc mặt, nhịp thở của người bệnh. Nếu người bệnh biến sắc hay kêu khó chịu thì phải ngừng ngay.

5. Vệ sinh cá nhân

Khi chăm sóc bệnh tại nhà thì việc giữ vệ sinh cá nhân là vô cùng quan trọng. Việc giữ cho cơ thể sạch sẽ làm cho người bệnh giảm bớt các nguy cơ lây nhiễm vi sinh vật.

Vệ sinh răng miệng: hướng dẫn người bệnh vệ sinh răng miệng chậm nhất là 30 phút sau khi ăn đồ ngọt. Không ăn đồ ngọt thường xuyên giữa các bữa ăn, làm sạch răng thường xuyên bằng nước, đánh răng, kéo chỉ răng.

Gội đầu tại giường:

Nguyên tắc:

- Gội đầu ít nhất 1 tuần /lần
- Nếu người bệnh bị chấn thương vùng đầu thì cần cạo sạch tóc trước khi chăm sóc vết thương
- Không gội đầu quá lâu, chỉ giới hạn trong khoảng 10 – 15 phút
- Không gội đầu khi người bệnh đang rét, lạnh, sốt hoặc mệt.

Các bước tiến hành:

- Bước 1: cho người bệnh nằm chéo trên giường, đầu bệnh nhân để nơi thành giường.
- Bước 2: lấy khăn bông xếp hình rẻ quạt và kê dưới đầu của bệnh nhân, vắt chéo khăn trước ngực.
- Bước 3: Lấy một miếng ni lông và cuốn các cạnh thành hình thang . Đáy nhỏ của hình thang sẽ đặt dưới gáy của người bệnh và lấy dây buộc lại. Đặt đáy lớn vào một cái xô hay chậu.
- Bước 4: Lấy khăn che trên trán bệnh nhân và lấy bông cho vào lỗ tai để tránh cho việc nước tràn vào tai và mắt của người bệnh.
- Bước 5: Gội đầu cho người bệnh nhẹ nhàng và làm khô bằng khăn, máy sấy tóc.

Tắm cho người bệnh: Các nguyên tắc khi tắm bệnh nhân cũng giống như với khi gội đầu. Việc tắm cho bệnh nhân được thực hiện bằng cách lau người là chủ yếu và phải làm trong phòng kín gió.
Trình tự các bước thực hiện như sau:

Bước 1: Rửa mặt

Lấy khăn ướt lau từ khóe mắt trong ra ngoài đuôi mắt. Lau mặt, cổ, tai của bệnh nhân.

Bước 2: Rửa tay

Rửa từ tay phía xa của bệnh nhân trước.
Lau cánh tay từ nách đến cổ tay theo hình xoắn ốc để kích thích các mạch máu lưu thông.
Rửa lần lượt từng ngón tay, bàn tay, kẽ tay, các móng tay

Bước 3: Tắm ngực – bụng

Dùng khăn ướt lau theo vòng xoắn ốc từ cổ đến ngực bệnh nhân. Vùng bụng cũng thao tác tương tự. Sau cùng là lau khô.

Bước 4: Rửa chân: Thao tác giống như rửa tay và cánh tay
Bước 5: Tắm lưng

Cho người bệnh nằm nghiêng và lấy khăn ướt tiếp tục lau theo hình xoắn ốc từ cổ cho đến hết vùng lưng.
Lấy cồn lau sạch vùng lưng để tránh lở loét do nằm nhiều.
Làm sạch bằng khăn khô.

6. Các hoạt động chăm sóc khác

Cho bệnh nhân ăn: ăn uống là nhu cầu cần thiết của mọi người. Ngay cả khi cơ thể trong trạng thái nằm nghỉ thì vẫn tiêu hao năng lượng nhất định. Một người bệnh lại càng cần có chế độ ăn uống phù hợp để có thể nhanh chóng hồi phục sức khỏe và chống lại bệnh tật. Hay nói một cách khác, chế độ ăn uống phù hợp là một trong những yếu tố quyết đến khả năng bình phục của bệnh nhân.
Có 4 phương án để đưa thức ăn vào cơ thể bệnh nhân gồm qua đường miệng, qua ống thông, qua thông vào thẳng dạ dày và qua đường tĩnh mạch. Với trường hợp bệnh nhân chăm sóc tại nhà đa phần là đã tương đối tỉnh táo, cho nên phương pháp cho ăn qua đường miệng hoặc ống thông được dùng nhiều nhất. Còn các phương án khác nên được thực hiện bởi những điểu dưỡng chuyên nghiệp.

Trình tự thực hiện bằng phương pháp ăn qua đường miệng

Bước 1: chuẩn bị đồ ăn, thức uống sẵn sàng. Sắp xếp đồ ăn trong khay thật gọn gàng, đẹp mắt để kích thích yếu tố thèm ăn của bệnh nhân.

Bước 2: đặt bệnh nhân ở tư thế thoải mái. Thường là tư thế ngồi hoặc tư thế nửa nằm nửa ngồi như trong phần 1 đã hướng dẫn.
Bước 3: Cho bệnh nhân ăn hoặc bón cho bệnh nhân từng thì một cho đến khi ăn hết
Bước 4: cho bệnh nhân uống nước, vệ sinh răng miệng và nghỉ ngơi.
Bước 5: Ghi nhận các thông tin như ngày ăn, giờ ăn, loại thức ăn, lý do bệnh nhân ăn ít hay nhiều

Tập vận động: Thường xuyên giúp bệnh nhân vận động trong nhà hoặc ngoài trời càng tốt để những người bệnh cảm thấy thoải mái và thư thái hơn.Các hoạt động vận động tùy từng bệnh nhân và loại bệnh mà sẽ có những chỉ dẫn khác nhau từ bác sĩ.

Hướng dẫn chăm sóc sức khỏe tại nhà cho bệnh nhân

Dùng thuốc: Việc sử dụng thuốc cho bệnh nhân chăm sóc tại nhà phải được thực hiện theo đúng 5 nguyên tắc sau

Đúng thuốc: phải kiểm tra chính xác loại thuốc mà bệnh nhân sử dụng có đúng như trong tờ kê thuốc của bác sĩ. Không tự ý thay đổi loại thuốc khác nếu như không được chỉ định từ bác sĩ.
Đúng liều: thông thường các bệnh nhân sẽ uống nhiều loại thuốc cùng lúc cho nên phải xác định chính xác liều lượng của từng loại thuốc một cách kỹ càng. Nếu không sự nhầm lẩn sẽ gây ra những hậu quả không tốt nếu dùng thuốc quá liều.
Đúng giờ: việc uống thuốc đúng giờ là vô cùng quan trọng đối việc việc phát huy tối đa tác dụng của thuốc hoặc nhằm tránh những tác dụng phụ không đáng có.
Đúng cách: không phải loại thuốc nào cũng sử dụng biện pháp là uống qua đường miệng. Có loại thuốc dùng để ngậm, có thuốc dùng để tiêm, bôi ngoài da, nhỏ.... Vì vậy cần đọc kỹ cách sử dụng của từng loại thuốc khác nhau.

Hy vọng, những Hướng dẫn chăm sóc sức khỏe tại nhà cho bệnh nhân (Phần 1) và phần 2 này sẽ giúp mọi người biết cách chăm sóc người bệnh một cách đúng nhất, khoa học nhất.

Bài viết liên quan:
Khi nào nên sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe tại nhà
Chăm sóc sức khỏe tại nhà và những lợi ích thiết thực
Hướng dẫn chăm sóc tại nhà bệnh nhân sau đột quỵ